Nov

7

Yazýcý Böcekleri

Kategori : Bahçe Bakýmý Hakkýnda Faydalý Bilgiler 

Ufak ve silindir þeklindeki böceklerin oluþturduðu bir familyadýr. Boylarý genellikle 6 mm’den daha kýsa, genellikle kahverenkli veya siyah, baþlarý pronotum altýnda yer alan böceklerdir. Antenleri 11–12 segmentli, anten uçlarý topuzludur.

Tarýmsal yönden önemli türler Aðaçlarýn kabuklarý altýnda açtýklarý galeriler içinde yaþarlar. Genellikle zayýf aðaçlara saldýrýrlar. Zararlý olduðu baþlýca konukçularý elma, armut, kiraz, erik, þeftali, kayýsý, ayva, badem, fýndýk ve kestanedir. Ergin diþilerin kabuk altýnda açtýðý ana galerilerin cidarýna konulan yumurtalardan çýkan larvalar yan istikametlerde yeni galeriler açarlar. Bu tipteki galeriler bu familyaya özgüdür.

Orman aðaçlarýnda Ips türleri çok büyük zararlara yol açar en tanýnmýþ türleri I.Sexdentatus Berner ve I. Typographus L.’ dir. Kabuk böcekleri tek aðaç öldürücü veya daha geniþ alanlardaki aðaçlarýn tahripçisi olarak ortaya çýkmaktadýr. Diðer bazý zararlý böcekler tarafýndan yaprak veya ibreleri yenilmek suretiyle saðlýðýný büyük ölçüde kaybetmiþ ormanlar, fýrtýna ve kar sebebiyle aðaçlarýn kýrýlmasý veya devrilmesi þeklindeki tabii afetler, orman yangýnlarý, aþýrý kuraklýk  ve temiz bir orman iþletmeciliði uygulanmamasý gibi olumsuzluklar ormanlarda kabuk böceklerinin popülâsyonunu artýran faktörlerin baþýnda gelmektedir.

IPS TYPOGRAPHUS, SEKÝZ DÝÞLÝ LADÝN KABUKBÖCEÐÝ

Ips Typographus: Batý Avrupa’da 1990 yýlýnda þiddetli fýrtýnayý takiben 30 milyon m³’den fazla ladin aðacýnýn ölümüne neden olmuþtur. Bunun ekonomik deðeri 717 600 000 $ olarak hesaplanmýþtýr. Ips Typographus Türkiye’de Artvin Bölge Müdürlüðü ormanlarýnda 1998–2000 yýlý zararlarý en az 1 milyon m³ ‘ün üzerindedir.

IPS SEXDENTATUS, ONÝKÝ DÝÞLÝ ÇAM KABUKBÖCEÐÝ

1928–1999 yýllarý arasýnda Ips sexdentatus‘un Doðu Karadeniz Bölgesi’ndeki zararý en az 3 000 000 m³ olduðu tahmin edilmektedir. 1960’lý yýllardan bugüne kadar bu zararlýya karþý 1 000 000 litre kimyasal ilaç kullanýlmýþtýr. Ancak zararlý engellenememiþtir.

DENDROCTONUS MÝCANS, DEV KABUK BÖCEÐÝ

Dendroctonus micans‘ýn 1966–2000 yýllarý arasýnda en az 15 milyon adet ladin aðacýnýn kurumasýna neden olmuþtur. 1967–1985 yýllarý arasýnda bu zararlýya karþý 1 200 000 litre kimyasal ilaç kullanýlmýþtýr. Ancak, zararlýnýn kitle üremesi yapmasý ve epidemisi önlenememiþtir

TOMÝCUS PÝNÝPERDA, BÜYÜK ORMANBAHÇIVANI TOMÝCUS MÝNOR, KÜÇÜK ORMANBAHÇIVANI

Her aðaçta yýllýk %20–50 artým kaybýna neden olmaktadýrlar. Ýsveç çam ormanlarýnda yaptýðý yýllýk üretim kaybý 2,1–5,9 milyon m³ arasýndadýr.

KABUK BÖCEKLERÝ ÝLE MÜCADELE YÖNTEMLERÝ:

1. KÜLTÜREL ÖNLEMLER: Kabuk böceklerine karþý en etkili mücadeleler dele yöntemidir. Daha çok zayýf aðaçlarý seçen bir zararlý olduðundan, aðaçlarýn budama, gübreleme, sulama ve toprak iþlemesi ile kuvvetli tutulmasý gereklidir.

BUDAMA: Çok yýllýk bitkilerde yapýlan budamalar bitkilerin kuvvetli geliþmelerini, dolayýsýyla zararlýlardan daha az etkilenmelerini saðlar Budama zararlý ile bulaþýk bitki kýsýmlarýnýn uzaklaþtýrýlmasýný saðladýðýndan zararlý popülâsyonlarýnýn azaltýlmasýný da saðlar.

SULAMA: Ýyi sulanmayan bitki geliþemez ve zayýf cýlýz kalýr dolayýsýyla zararlýlardan fazlaca etkilenir.

SEYREK YETÝÞTÝRME: Seyrek yetiþtirme bitkinin birim alandan daha fazla besin almasý bakýmýndan kuvvetli ve saðlam yetiþmesini saðlar. Sýk yetiþtirilmiþ bitkiler üzerinde kabuklubitler, unlubitler ve yaprak bitleri gibi zararlýlar yoðun olarak bulunur. Çünkü bu grup zararlýlar zayýf ve cýlýz olurlar. Böyle bitkiler zararlýlardan daha fazla etkilenirler. Bazý böcekler örneðin kabuklubitler, unlubitler rutubeti çok severler, güneþ ýþýðýndan hoþlanmazlar. Bu nedenle sýk dikilmiþ bahçelerde daha zararlý olurlar. Ýþte bu yüzden bu gibi zararlýlara savaþta seyrek dikim önerilir.

GÜBRELEME: Gübreleme bitkinin geliþmesini saðlamasý açýsýndan önemlidir. Ancak gübrelemenin tek yönlü deðil dengeli bir þekilde yapýlmasý önemlidir. Fazla azotlu gübreleme bitkilerin vegetatif geliþimini hýzlandýrýr bitki hücrelerinde su miktarýnýn fazla olmasýna neden olur. Özellikle sokucu emici aðýz yapýsýna sahip yaprakbitleri, kabuklubitler, thripslerin fazlaca çoðalmasýna neden olur. Potaslý gübrelemeler bitkilerin hücre çeperinin daha kalýn olmasýný saðladýðýndan bitkilerde saðlam yapýlý geliþir. Bu nedenle yaprak bitlerine karþý bitkilerin potasca zengin gübrelerle gübrelenmesi önerilir. Fosforlu gübreler bitkilerde generatif geliþmeyi teþvik eder. Potas ile birlikte bitkilerde özellikle sokucu-emici aðýz parçalarýna sahip böceklere karþý dayanýklýlýðýn artmasýný saðlar.

2. MEKANÝKSEL MÜCADELE: Budama artýklarý bahçeden en az 2 km uzaklaþtýrýlmalýdýr. Bu artýklar yakacak olarak kullanýlacaksa, bir yere yýðýlmalý, bu yýðýnlara çoðalmak üzere gelen böceklerin talaþ çýkardýklarý görüldüðünde dal yýðýnlarý ilaçlanmalýdýr. Kabuk böceklerine karþý yeni kesilmiþ kabuklu tuzak odunlarýna böceklerin toplanarak sonradan böceklerin imhasýna yönelik çalýþmalar yapýlmaktadýr. Bahçemizin çeþitli bölgelerine yeteri kadar yeni kesilmiþ aðaç kazýklarý çakarak bu zararlýlarýn bu kazýklar üzerinde kýþlamasýný saðlayabiliriz. Yeni kesilmiþ dallarý zarar görmüþ zayýflamýþ aðaç kabul eden zararlý bu bitkilere yönelmektedir bahara giriþte bu kazýklar yerlerinden sökülerek ilaçlanmalý veya bahçemizden uzaklaþtýrýlmalýdýr.

3. BÝYOTEKNÝK MÜCADELE: Böceðin üreme ihtiyacýndan kaynaklanan karþý cinsini çaðýrmak için yaydýðý eþeysel kokunun taklidinin yapýldýðý suni preparatlar asýlarak kabuk böcekleri tuzaða (feromon tuzaðý) düþürülmektedir.

4. BÝYOLOJÝK MÜCADELE: Kabuk böceklerinin yýrtýcýsý durumundaki faydalý böcek ve kuþ türlerinin korunarak çoðalmalarýnýn saðlanmasýna yönelik metodudur.

KÝMYASAL MÜCADELE: Kabuk böceklerinin mücadelesinde bitki içinde yuvalanýp bitki özsuyundan beslendiklerinden bitki öz suyuna karýþabilen sistemik ilaçlar tercih edilmelidir. Bitkide gövde dal sürgün yapraklarýnda kuru yer kalmayacak þekilde ilaçlanmalýdýr. Ýlkbaharda Nisan-Mayýs aylarýnda yapýlacak gözlemlerle kurumuþ dallarda ergin çýkýþlarý görülür görülmez birinci ilaçlama, bundan 10–15 gün sonra da ikinci ilaçlama yapýlýr. Ýkinci döle karþý da Temmuz-Aðustos aylarýnda yapýlacak gözlemler sonucu ergin çýkýþlarý görülür görülmez üçüncü ilaçlama, 10–15 gün sonra da dördüncü ilaçlama yapýlýr.

.

Comments